Βιβλιοκριτική: «Η εικοστή έβδομη πολιτεία» του Τζόναθαν Φράνζεν

του Αλέξανδρου Αλεξανδρινού *

Τι είναι αυτό που δικαιολογεί τον θόρυβο γύρω από τον Τζόναθαν Φράνζεν; Όχι η ματαιοδοξία του. Όχι η ευκολία στο γράψιμο του. Όχι οι δημόσιες σχέσεις. Δεν αρκούν για να κερδίσεις το National Book Award. Η απάντηση βρίσκεται στο ταλέντο του. Προφανές, αλλά όταν μπαίνουν τόσα πλουμιστά στολίδια στο προσκήνιο αυτό κινδυνεύει να θαφτεί. Όχι στην περίπτωση Φράνζεν.

Η εικοστή έβδομη πολιτεία είναι το πρώτο του μυθιστόρημα και αυτό που μας αποκάλυψε τον λογοτεχνικό του χαρακτήρα. Αυτός είναι που συναρπάζει το αναγνωστικό κοινό. Όπως και στα πλέον διάσημα έργα του (Διορθώσεις, Ελευθερία), έτσι και δω το εγχείρημα είναι φιλόδοξο και μεγαλεπήβολο. Η διαφορά είναι ότι αυτός ορίζει το μέγεθος και την έκταση. Στην προκειμένη περίπτωση είναι η απογύμνωση του αμερικανικού ονείρου. Διαδικασία που εξελίσσεται με ελεγχόμενες αυξομειώσεις στο ξεδίπλωμα της πλοκής.

Βασικοί πρωταγωνιστές η αστυνόμος Σ. Τζάμου και ο κατασκευαστής Μάρτιν Προμπστ. Η Τζάμου είναι Ινδή. Σε συνδυασμό με το φύλο της, ταρακουνά τα συντηρητικά ήθη των ΗΠΑ και ειδικότερα του Σεντ Λούις. Ο Προμπστ είναι ο άνθρωπος κλειδί στη διατάραξη της ησυχίας της πόλης. Σαν δύο πλανήτες που έλκονται. Έτσι τους τοποθετεί ο Φράνζεν. Δίπλα τους πολλοί δορυφόροι. Ολοι έχουν θέση και ρόλο. Η σκιαγράφηση των πορτρέτων των ανθρώπων οδηγεί στην αποκάλυψη του πραγματικού εαυτού της πόλης, της κοινωνίας, του Σεντ Λούις. Ο χρόνος δεν έχει ιδιαίτερη σημασία. Τα γεγονότα διαδραματίζονται το 1984, όμως η επαφή με το σήμερα είναι αναπόφευκτη. Η διαφθορά, οι προβληματικές ανθρώπινες σχέσεις, ο εγκλωβισμός των φιλοδοξιών και των ονείρων  στην άχαρη πραγματικότητα, συνθέτουν ένα ευδιάκριτο μωσαϊκό που διακρίνεται στην πίσω όψη των πραγμάτων. Όλα αυτά εντοπίζονται στις σελίδες του βιβλίου και το κατατάσσουν δίκαια στα κλασικά της σύγχρονης πεζογραφίας.

Το ταλέντο, λοιπόν, του Φράνζεν είναι αυτό που ξέρει να δένει όλα αυτά τα συστατικά με την λεπτομερή (όχι φορτωμένη) περιγραφή του περίγυρου, των συναισθηματικών καταστάσεων, την ικανότητα να είναι ρεαλιστικός όσο χρειάζεται, αλλά και να μη χάνεται στο λαβύρινθο της ίδιας της ιστορίας. Φυσικά, δεν πρέπει να παραλείψουμε την μετάφραση του Γιώργου-Ίκαρου Μπαμπασάκη. Αναδεικνύει το πλούσιο λεξιλόγιο του Φράνζεν και τη δύναμη των εικόνων του. Η εικοστή έβδομη πολιτεία απαιτεί την προσοχή του αναγνώστη και κοπιώδη προσπάθεια για να την απολαύσει. Αν το κάνει, θα αποζημιωθεί.

«Η εικοστή έβδομη πολιτεία» του Τζόναθαν Φράνζεν

Μετάφραση: Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης

Σελίδες: 656

Εκδόσεις Ψυχογιός, 2012

ISBN: 978-960-496-782-7

* Ο Αλέξανδρος Αλεξανδρινός, 33 ετών, αγαπάει τη λογοτεχνία. Από το 2009 έχει βουτήξει στα νερά της και δεν σταματά έκτοτε να κολυμπά. Ζει στην Αθήνα και παρακολουθεί την καθημερινότητα. Τη βιώνει. Βασανίζεται, πληγώνεται και παλεύει για να την αλλάξει. Οι πνευματικές του ανησυχίες εκτονώνονται στο χαρτί και δεν σταματάνε ποτέ. Έχει αδυναμία στην ποίηση και σε όσους προσπαθούν να γράψουν και να ζήσουν ποιητικά.

Tweet